Wykłady 18 kwietnia 2018: Oskar Gottlieb Blarr Ehrendoktor Ermländisch-Masurische Universität in Olsztyn und Die aktuelle politische Situation in Polen [wykład w języku niemieckim]; Organizator SPD – ReiseService Berlin Eine Marke der FFR Gmbh im Willy-Brand-Haus Wilhelmstraße 140, 10963 Berlin; miejsce: MS Classic Lady, Mikołajki 18 kwietnia
Rozumice (Rösnitz) ist heute ein kleines Dorf in Polen. Es liegt im Kreis Głubczyce (Leobschütz, unmittelbar an der heutigen Grenze zur Tschechischen Republik. Im Mittelalter ließen sich dort Siedler aus Oberfranken nieder. Zu Beginn des 16. Jahrhunderts nahmen sie Kontakt mit den Mährischen Brüdern auf, was sie für die Annahme der Reformation Martin Luthers vorbereitete. Sie überstanden die Zeit der gewaltsamen Rekatholisierung und blieben bis zu ihrer Vertreibung 1946 Lutheraner. Nach dem Krieg lebten sie verstreut in Deutschland, hielten aber engen Kontakt miteinander. Sie hatten ihre Kirche in Ahlen in Westfalen, auf deren Kirchturm sie eine Glocke aus ihrem Heimatdorf anbrachten. Heute leben nur noch wenige Menschen aus dieser lutherischen Gemeinde.
Krzysztof Gładkowski wird über seine persönlichen Erfahrungen berichten, da seine Verwandten aus dieser Gemeinde stammen. Er wird auch über die Ergebnisse seiner Forschungen referieren, die er in seinem Buch mit dem Titel Kanzel/ambona. Protestancka wspólnota lokalna na Górnym Śląsku [Kanzel. Die evangelisch-lutherische Gemeinde Rösnitz in Oberschlesien] zusammengetragen hat. Die Ergebnisse offenbaren, wie einzigartig die deutsche Insel in Oberschlesien innerhalb der lutherischen Kirchengeschichte gewesen ist. Unter anderem wird Gładkowski an den Pfarrer Arnold Hitzer erinnern, einen Vertreter der Bekennenden Kirche, der vom NS-Regime inhaftiert wurde und mit Dietrich Bonhoeffer korrespondierte.
Krzysztof Gładkowski ist Theologe, Religionsethnologe, Kulturanthropologe und hat am Institut für Politikwissenschaft der Fakultät für Politikwissenschaft und Sicherheitsstudien an der Ermländisch-Masurischen Universität in Olsztyn eine Professur inne. Derzeit ist er Leiter des Forschungsbereichs für Sozial-, Nationalitäts- und Religionspolitik. Absolvent der Katholischen Universität Lublin, wo er seinen Doktortitel erwarb. Er habilitierte sich an der Adam-Mickiewicz-Universität in Poznań im Fach Ethnologie und Kulturanthropologie. Forschungsaufenthalte an folgenden Einrichtungen: Sozial- und Kulturanthropologie Freie Universität Berlin (2015), Interdisziplinäres Zentrum für Pietismusforschung der Martin-Luther-Universität Universität Halle-Wittenberg in Verbindung mit den Franckeschen Stiftungen zu Halle (2019), Institut für Sozialanthropologie und Empirische Kulturwissenschaft Universität Zürich (2021). Förderer der Ehrendoktorwürde der Universität Ermland und Masuren für Prof. Oskar Gottlieb Blarr (2016), Initiator des Feliks Nowowiejski Jahres (2016). Er lehrte an mehreren Universitäten in Polen und leitete Forschungsprojekte (u. a. 2002-2004 und 2005) und war in den Jahren 2012-2014 Mitorganisator eines Projekts im Rahmen des Nationalen Programms für die Entwicklung der Geisteswissenschaften des Ministers für Wissenschaft und Hochschulwesen mit dem Titel „Związki kultur Pamięci w dawnych Prusach Wschodnich po 1945 r. Analiza porównawcza na przykładzie Olsztyna i Kłajpedy Beziehungen der Erinnerungskulturen im ehemaligen Ostpreußen nach 1945.“ [Beziehungen der Erinnerungskulturen im ehemaligen Ostpreußen nach 1945. Eine vergleichende Analyse am Beispiel von Olsztyn und Klaipėda].
PL
Mała wielka historia – górnośląska mikrohistoria wspólnoty ewangelickiej w Rozumicach (niem. Rösnitz).
Rozumice to dzisiaj niewielka wieś położona w Polsce, w powiecie Głubczyce (Leobschütz) na granicy z Republiką Czeską. W średniowieczu osiedlili się tutaj koloniści z Górnej Frankonii (Bawaria). Na początku XVI wieku mieli kontakty z braćmi morawskimi (Mährische Brüder), co przygotowało ich na przyjęcie reformacji Marcina Lutra. Przetrwali okres brutalnej rekatolizacji i tu pozostali luteranami do 1946 roku do wypędzenia. Po wojnie żyli w rozproszeniu w Niemczech, lecz utrzymywali ścisłe kontakty. W Ahlen w Westfalii mieli swój kościół, na którego wieży umieścili dzwon ze swojej rodzinnej wsi. Dziś żyje niewiele osób z tej luterańskiej wspólnoty.
Krzysztof Gładkowski przedstawi swoje osobiste doświadczenia, gdyż jego bliscy wywodzą się z tej wspólnoty. Poinformuje też o wynikach swoich badań naukowych, które zawarł w książce pt. Kanzel/ambona. Protestancka wspólnota lokalna na Górnym Śląsku. Badania te odsłoniły wyjątkowość tej niemieckiej wyspy na Górnym Śląsku w historii Kościoła luterańskiego. Referent przywoła m.in. osobę pastora Arnolda Hitzera, przedstawiciela Kościoła wyznającego (Bekennende Kirche), więźnia reżimu nazistowskiego, teologa, który korespondował z Dietrichem Bonhoefferem.
Krzysztof Gładkowski – dr hab. prof. UWM, teolog, religiolog etnolog, antropolog kultury, politolog, profesor nadzwyczajny w Instytucie Nauk Politycznych w Katedrze Nauk o Polityce i Nauk o Bezpieczeństwie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, p.o. kierownika Pracowni Polityki Społecznej, Narodowościowej i Wyznaniowej. Absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie zdobył stopień doktora. Habilitował się w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w dyscyplinie etnologia i antropologia kulturowa. Stażysta w: Sozial- und Kulturanthropologie Freie Universität Berlin (2015), Interdisziplinäres Zentrum für Pietismusforschung der Martin-Luther-Universität Universität Halle-Wittenberg in Verbindung mit den Franckeschen Stiftungen zu Halle (2019), Institut für Sozialanthropologie und Empirische Kulturwissenschaft Universität Zürich (2021). Promotor doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego prof. Oskara Gottlieba Blarra (2016), inicjator Roku Feliksa Nowowiejskiego (2016). Prowadził wykłady w kilku uczelniach w Polsce. Kierował projektami badawczymi (m.in. w latach 2002-2004 i 2005) i współrealizował projekt w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą Narodowy Program Rozwoju Humanistyki pt. Związki kultur Pamięci w dawnych Prusach Wschodnich po 1945 r. Analiza porównawcza na przykładzie Olsztyna i Kłajpedy w latach 2012-2014. Zainteresowania badawcze: historia nauk humanistycznych i społecznych, dziedzictwo kulturowe, protestantyzm, religiologia, mniejszości etniczne i religijne, bezpieczeństwo kulturowe, zarządzanie międzykulturowe, antropologia polityczna.